مدرسه لکنت ایران

لکنت زبان

-         سومین سطح رشدی/درمانی لکنت ، لکنت اولیه هست

معمولا در سنین 2 تا 8 سالگی شاهد بروز این سطح لکنت در بچه ها هستیم. البته در سن های بالاتر هم ممکنه وجود داشته باشه.

وقتی لکنت مزمن میشه ، کودکی که لکنت مرزی داره ، تنش ماهیچه ها و سرعت گفتارش رو طی تکرارها افزایش میده.اوایل فقط مواقعی که دچار هیجان و تنش میشه اینطور میشه اما بعد از مدتی این رفتارها میشن بخش منظمی از لکنتش.لکنت اغلب وقتها اتفاق میفته، کودک صبر کمتری درمقابلش نشون میده، لکنت کم و زیاد میشه،اماممکنه دوره هایی که لکنت زیاد میشه چندین ماه ادامه پیداکنه در حالی که دوره هایی که گفتار روان هست ،فقط چند روز باشه.

چون علائم باثبات میشن ممکنه تنش افزایش پیدا کنه و آشکارتر بشه، علائم لکنت پیچیده تر میشن و به موقعیت های دیگه هم تعمیم پیدا میکنن. بعضی از بچه ها از همون اول با لکنت اولیه شروع به لکنت کردن میکنن که البته سن بیشتری دارن مثلا 4،5 یا 6 ساله ان.شروع لکنت توی این بچه ها به دوتا عامل بستگی داره : تاخیر در رشد گفتارو زبانشون و وقایع عاطفی و هیجانی که براشون رخ میده.

توی این نوع لکنت ، معمولا کودک از لکنت خودش آگاهه و احساساتش در زمان لکنت و بعد از لکنت کردن قویتره و معمولا احساس سرخوردگی و ناکامی دارن. البته هنوز باور ندارن که یک گوینده ناروان یا دارای نقص هستن. وقتی که لکنت به دفعات و پشت سرهم رخ میده سرعتشونو افزایش میدن و معمولا در لحظات لکنت سریعتر از لحظاتی که روان صحبت میکنن ، حرف میزنن. تنش عضلانی هم در اونها در لحظات لکنتشون دیده میشه. فاکتور اصلی که بچه های دارای لکنت اولیه دارن اینه که کودک به استرس خیلی حساسه و همین مسئله ممکنه باعث احساس ناامیدی اونها و لکنت کردن سفت تر اونها بشه. درمان توی این سطح توسط آسیب شناس گفتاروزبان یا گفتاردرمانگر متخصص در حیطه درمان لکنت کودکان، بعد از انجام ارزیابی های لازم، به صورت غیرمستقیم یا مستقیم یا ترکیبی شروع میشه.

لکنت زبان

علائم لکنت چیست؟

همونطور که میدونین لکنت یکسری علائم داره که ما با دیدن اونها متوجه میشیم فرزندمون به این اختلال دچار شده ، این علائم رو باید دسته بندی کنیم . من هم طبق تحقیقات علمی انجام شده، این علائم رو به دو دسته ی علائم اولیه ، و علائم ثانویه تقسیم بندی میکنم .

حالا ببینیم علائم اولیه چیا هستن؟ خب معلومه ، همین تکرارها ، کشیده گویی ها و بلاک یا قفل هارو میگیم علائم اولیه . اگر یکم بیشتر بخوام توضیح بدم اینطوری تعریفشون میکنم:

تکرار : رفتارهای مرکزی که بیشترین بسامد رو در دوران کودکی داره و به شکل تکرار صدای اول کلمه ، تکرار بخش اول کلمه ، تکرار کل کلمه یا تکرار کل عبارت یا جمله به دفعات که ممکنه همراه با تنش و تقلا باشه یا نباشه.

کشیده گویی : وقتی که جریان هوا یا صدا برای مدتی (بیشتر از0.5 ثانیه) ادامه داشته باشه اما حرکات اندام های گفتاری یا تولیدگرها متوقف شده باشه.

بلاک یا قفل یا گیر : وقتی که فرد به شکل نامناسب ، جریان هوا یا صدا رو متوقف میکنه در حالیکه اندام های گفتاریش یا تولیدگرهاش هنوز دارن به حرکت خودشون ادامه میدن . این گیرها یا قفل ها ممکنه هرسطحی از مکانیسم تولید گفتار رو درگیر کنن ( تنفسی ، حنجره ای ، دهانی ) ولی فعالیت ماهیچه ای نامناسب در سطح حنجره ای ، بیشتر دیده میشه و مشخصه ی بیشتر بلاک ها هست.

با مزمن شدن لکنت ، گیرها سخت و طولانی تر میشن و ممکنه لرزش آشکار بشه ، موقع بلاک ، این لرزشها و نوسان های خیلی تند لب ها ، فک ، زبان یا ... بیشتر قابل دید هستن. این توقف جریان هوا ، باعث میشه که فشار هوای پشت این بسته شدن افزایش پیدا کنه و اینجاست که ماهیچه ها تحت فشار قرار میگیرن.

خب حالا بریم سراغ علائم ثانویه . علائم ثانویه برای تلاش کردن در جهت تمام شدن علائم اولیه شروع میشن ، البته ممکنه دفعات اول کاملا به صورت تصادفی و اتفاقی انجام بشن ولی خیلی زود به یک الگوی یادگرفته شده تبدیل میشن. مثل رفتارهای گریزی و رفتارهای اجتنابی. خب بریم ببینیم اینها چی هستن؟

رفتارهای گریزی: وقتی فرد لکنت میکنه و تلاش میکنه که لکنت رو تموم و کلمه رو بگه اتفاق میفتن، مثل چشمک زدن، تکون دادن سر،حرکت اضافه زبان، حرکت دست یا پا بدون اینکه لازم باشه، صداهای اضافه و ...

رفتارهای اجتنابی: وقتی فرد لکنت رو پیش بینی میکنه و تجربه های منفی گذشته ش به ذهنش میاد و یادآوری میشه براش و متوسل به رفتارهایی میشه که قبلا برای رهایی از لحظات لکنت انجام میداده ، مثل همون چشمک زدن، صدای اضافه ، تغییر کلمات، عدم حضور در مکانی که ممکنه به حرف کشیده بشه ، عدم استفاده از یکسری کلمات، تظاهر به بی اطلاعی و ندونستن وقتی که ازش سوالی پرسیده میشه و...

خبر خوب اینکه وقتی کودک یا فرد بزرگسال برای درمان لکنت به یک گفتاردرمانگر متخصص در زمینه لکنت مراجعه میکنه، بعد از انجام ارزیابی های تخصصی لازم ، و بررسی هرکدوم از این علائم و همچنین انجام تاریخچه گیری و بررسی محیط ، ارتباطات و تعاملات کودک یا فرد ، در دوره درمان به تک تک این علائم پرداخته میشه و با انجام یک درمان همه جانبه و جامع ، تمامی این علائم حذف میشن و بهبودی کامل حاصل میشه ، البته اگر شرایط رسیدن به بهبودی کامل وجود داشته باشه. پس خیلی عالی میشه که ما از این شرایط آگاهی کامل داشته باشیم تا بتونیم مهیاشون کنیم.

نویسنده : لیلا اسماعیلی گفتاردرمانگر تخصصی لکنت (مدرسه لکنت ایران)